اشاره: بخشی از بیانیه استاد سرور دانش معاون رئیس جمهور در کنفرانس "امام ابوحنیفه از دیدگاه اندیشمندان تشیع" که پنجشنبه گذشته (۲۲عقرب) در هوتل انترکانتیننال برگزار شد، متن کامل این بیانیه بعدا منشتر می شود.

برداشت ها و نتایج بحث:

از آنچه به روایت دانشمند بزرگ مصری شیخ محمد ابوزهره در باره امام اعظم ابوحنیفه نقل کردم، برداشت ها و نتایج ذیل به دست می آید که فهرست وار برای شما ذکر می کنم: 

1. امام ابوحنیفه مرد دانش، اندیشه و خرد و بنیانگذار یک مکتب بزرگ فقهی و حقوقی اسلام است که در میان همه مذاهب اسلامی، بیشترین پیرو را در جهان دارد. فقه امام ابوحنیفه فقه پویا، زنده و همراه با مقتضیات و شرایط زمان و مکان و عرف و عقل است.

2. امام ابوحنیفه از نگاه سیاسی مرد مبارز و عدالتخواه و منتقد نظام های حاکم اموی و عباسی بود و نه تنها با آنان به هیچ وجه همکاری نکرد بلکه به خاطر انتقاد و مخالفت به زندان رفت و شکنجه شد و در زندان و یا بعد از زندان و یا در اثر مسموم شدن در زندان درگذشت.

3. امام ابوحنیفه با ائمه شیعه و از آن جمله با امام زید بن علی و امام محمد باقر و امام جعفر صادق (ع)، هم ارتباط و پیوند علمی و رابطه شاگردی داشت و هم از نگاه سیاسی به علویان تمایل داشت و از قیام های علویان شیعه حمایت سیاسی و مالی می کرد.

4. ابوحنیفه در باره مهم ترین مسأله امروز ما یعنی زمامدار و نحوه تعیین خلیفه معتقد بود که خلافت با انتخاب آزادانه قبلی یعنی قبل از تصدی خلافت و قدرت، انعقاد می یابد و با شورا و رضایت عموم مسلمین و بیعت کامل و نه از راه زور و تحمیل و تغلب.

امروز تفکر طالبانی در مورد نحوه تعیین زمامدار در مغایرت کامل با نظریه سیاسی امام ابوحنیفه قرار دارد.

5. امام ابوحنیفه هیچ مسلمانی را تکفیر نمی کرد حتی اگر بزرگترین گناه کبیره را هم مرتکب شده باشد. گروه های افراطی امروز به شمول طالبان و القاعده و داعش در این مورد پیرو امام ابوحنیفه نیستند.

6. من از همه فقها و علمای شیعه و بلکه از همه اهل تشیع می خواهم که باید امام ابوحنیفه را از نو بشناسند و از این نوع نشست ها را زیادتر برگزار کنند. امام ابوحنیفه در راه دفاع از علویان و ائمه اهل بیت به زندان رفت و جان باخت. او یک شیعه بود و یا به تعبیر ابوزهره «قد کان من المتشیعین لآل البیت». او در میان پیشوایان همه مذاهب اسلامی نزدیکترین فرد از نگاه علمی و از نگاه سیاسی به ائمه اهل بیت بود. ما نباید دنبال تقریب بین دو مذهب باشیم چون در گذشته تقریب عملا وجود داشته است و این دشمنان  و برخی از تحولات تاریخی بوده که فاصله ایجاد کرده است.

7. من از همه حنفیان و پیروان امام اعظم هم می خواهم که مانند امام ابوحنیفه از متشیعین و محبین اهل بیت باشند که هستند و از پیروان اهل بیت یعنی اهل تشیع حمایت کنند. آیا اگر امام ابوحنیفه زنده می بود می گفت که مبنا و معیار همه چیز باید فقه حنفی باشد و فقه امام جعفر صادق از شریعت اسلام خارج است؟

ما امروز در افغانستان خوشبختانه در یک شرایط بسیار مناسب قرار داریم. هم در دوره جهاد و هم در دوره 20 سال اخیر بین ما شیعه و سنی مطرح نبوده. شیعه و سنی در یک سنگر مبارزه کرده و خون داده است. 

من به عنوان یک شیعه از همه علمای اهل سنت افغانستان و از همه برادران و خواهران حنفی خود از صمیم قلب سپاسگزاری می کنم که به ائمه اهل بیت احترام و محبت دارند و با برادران و خواهران شیعه خود با همدلی کامل و با تسامح و رواداری و در یک فضای صمیمی و برادری به سر می برند. 

امروز همه ما یک دشمن مشترک داریم که افراط گرایی و تروریزم است. تروریزم نه مذهب می شناسد و نه قوم و نه زبان و سمت. روزانه همه ما از هر مذهب و قومی که هستیم قربانی می دهیم. بیایید همانگونه که 13 قرن پیش امام زید بن علی و امام محمد باقر و امام جعفر صادق (ع) و امام ابوحنیفه (ره) با هم دوستانه زندگی می کردند و به همدیگر احترام می گذاشتند و همه آنان در مقابل افراطیت ایستادند و در مقابل ظلم و بی عدالتی و در برابر حکام جور مبارزه کردند، بیایید ما هم به عنوان پیروان آنان دست به دست هم بدهیم و در مقابل هر نوع افراطیت و بی عدالتی مبارزه کنیم تا در کشور خود صلح و عدالت و امنیت را حاکم گردانیم.